Trong lịch sử dân tộc ta, họ Đỗ là một trong những dòng họ nổi tiếng có nhiều truyền thống tốt đẹp trên các lĩnh vực chính trị, quân sự, văn hóa, giáo dục kinh tế, đóng vào công cuộc xây dựng đất nước Việt Nam giàu, đẹp.Dòng họ Đỗ đã tồn tại gắn liền với nơi phát tích, sinh tụ của người Việt cổ trên vùng đất này ít nhất cách đây khoảng 5.000-6.000 năm, trước thuở lập nước đầu tiên mang quốc hiệu Văn Lang, trước cả thời xác lập vua Hùng đời thứ nhất.
Theo "Cổ Lôi Ngọc Phả Truyền Thư", "Bách Việt Tộc Phả" thì những người họ Đỗ xa xưa nhất tới nay được biết đến là cụ bà họ Đỗ, tên huý là Ngoạn, còn gọi là công chúa Đoan Trang. Cụ sinh ngày mồng tám tháng tư và hoá (mất) ngày rằm tháng bảy. Cụ thường được gọi theo họ là Đỗ Quý Thị ( tức Quý bà họ Đỗ). Cụ lấy chồng người họ Nguyễn tên là Nguyễn Minh Khiết tức là Đế Minh. Hai cụ sinh ta Lộc Tục (sau là Kinh Dương Vương). Họ Nguyễn Văn ở làng Vân Nội vẫn cúng giỗ cụ hằng năm với bài văn cúng: " Thỉnh tổ tổng khoa- Cúng gia tiên". Mộ và miếu thờ cụ ghi trong thư tịch cũ trên đây nay vẫn còn ở Ba La, thị xã Hà Đông.