PHẢ KÝ
Lịch sử hình thành dòng họ
Nước có sử nhà có Phả, Sử cho chúng ta hiểu rõ sự hưng vong của đất nước, Phả để biết cội nguồn của dòng họ. Con người ai cũng có tổ tông và uống nước phải nhớ nguồn. Tìm về cội nguồn là tìm về lai lịch ông bà thủy tổ, tổ quán của dòng họ và công lao mà tổ tiên đã vun đắp cho dòng họ.
Thực hiện việc ghi lại Gia Phả một tộc họ là việc truy nguyên nguồn gốc một tộc họ của người Việt Nam nói chung và nhất là người miền trung nói riêng thường rất khó. Ngược dòng lịch sử, chúng ta biết rằng qua các triều đại phong kiến nước ta trước đây, do những hoàn cảnh lịch sử khác nhau mà lần lượt có nhiều dòng người từ các tỉnh phía Bắc tiến dần về các vùng đất phía Nam để sinh cơ lập nghiệp. Hầu hết người di dân từ miền ngoài vào, vì một lý do nào đó đã đến miền đất mới lập nghiệp, có thể là những người đi khai hoang vùng đất mới, có thể là mgười đi lánh nạn (khi thay đổi nhà cầm quyền) hoặc là các quan lại đi trấn nhậm hay mở mang bờ cõi…, từ đó tạo nên những nơi ở, làng xóm, quê hương mới. Trong đó chỉ một số ít danh gia vọng tộc mới có thể lưu truyền được Gia Phả… còn lại đa số chỉ nghe các Cụ, Ông, Bà kể lại hoặc qua những ghi chép sơ sài, di tích, bia đá, ngôi mộ còn tồn tại...
Mỗi dòng họ đều có cội nguồn được hình thành qua nhiều hoàn cảnh khác nhau, không rõ từ thuở xa xưa, Tộc Huỳnh nhà ta từ khi lập họ có Gia Phả gốc hay không? nhưng từ năm 1995-2000 đã có một bản Phả Đồ sơ bộ do Ông Huỳnh Đình Tú truy nguyên và ghi chép lại, tuy nhiên bản Phả Đồ này đã thất lạc, không rõ lý do. Qua tìm hiểu có thể do ngôi nhà của ông trong một năm lũ lụt lớn vào mùa mưa bão, nên bản Phả Đồ đã bị thất lạc.
Giờ đây, lớp con cháu đời sau lại truy nguyên, điền dã, để xây dựng bộ Gia Phả mới của dòng tộc Huỳnh tại An Long- Canh Vinh-Vân Canh-Bình Định với những chi tiết dựa vào cuốn sổ Ông Huỳnh Đình Phong và qua lời kể, ký ức của hậu duệ họ Huỳnh, bia mộ gia tộc HUỲNH, sổ sách đạo Cao Đài (gần 80% con cháu họ Huỳnh theo đạo Cao Đài, kể từ đời thứ 3) giấy tờ địa bạ còn lưu giữ, ký ức của Bác, Chú, Cô, Anh, Chị Em... Họ Huỳnh.
Vào đầu thế kỷ XX địa danh có tên : An Nhân Phủ, Tuy Viễn Huyện, Nhân Nghĩa Tổng, , Hòa Nghi Thôn, Cư Tăng Vinh Thôn, vào thời Vua Bảo Đại địa danh gọi là : Xứ An Long, Thôn (Xã) Tăng Vinh, Tổng Dương An, Phủ (Huyện) Tuy Phước, Tỉnh Bình Định, Đại Nam Trung Kỳ, vào thời Việt Nam Cộng Hòa gọi là : Ấp Bắc Tăng, Xã Phước Thành, Huyện Tuy Phước, Tĩnh Bình Định, sau năm 1975 gọi là : Thành An-Tân Vinh-Phước Vân- Nghĩa Bình (Tỉnh Bình Định và Tỉnh Quảng Ngãi nhập thành Tĩnh Nghĩa Bình, Huyện Tuy Phước và Huyện Vân Canh nhập thành huyện Phước Vân), ngày 23 tháng 09 năm 1981 được tách ra như hiện này. Từ quốc lộ 1 đia về hướng quốc lộ 19D (ngã 3 Diêu Trì đi về hướng tây khoản 6km, đến đoạn đường có giá lâm môn khởi nguồn Huyện Vân Canh, tiếp tục đi thêm một đoạn 500-600m, bên tay trái có ngã rẻ đầu đường có bảng “Chùa An Long”, tại đó là Thôn An Long-Canh Vinh-Vân Canh-Bình Định, ở đó là điểm phát tích của Họ Tộc “HUỲNH DANH”. Nơi ấy theo hướng Đông Nam là sông Hà Thanh rất gần, theo hướng Tây Bắc là nuối Hòn Bồ, sông nước hữu tình, núi non trù phú.
Trong dòng người di cư từ miền ngoài vào có Ông họ Nguyễn (chưa xác định được, tên gì? ở địa phương nào phía Bắc?) vào khai canh, khai cơ lập nghiệp (chưa xác định được ở thời kỳ nào) tại làng An Hòa gần cầu Bà Di, tính đến nay trải qua được sáu đời, những gì biết được về ông thật có giới hạn, cả những điều cơ bản về cuộc của đời ông cũng còn nhiều tồn nghi. Chỉ biết rằng ông gốc Họ Nguyễn người miền Bắc Trung Bộ (từ Nghệ An trở vào), có thể thuộc tầng lớp quan lại nhà Tây Sơn, hoặc người dân di cư lập nghiệp ...; ngoài ra, còn vô số điều chúng ta muốn biết về Ông nhưng do khoảng cách thời gian, không gian thay đổi trong hoàn cảnh lịch sử nhiều biến động nên sự hiểu biết của lớp hậu sinh chúng ta đành dừng lại ở một chừng mực nào đó. (có thể Ông đi lánh nạn và cải từ họ NGUYỄN sang Họ HUỲNH).
Không một tư liệu hay dấu vết nào nói về Bà Tổ. Chỉ biết rằng, bà thuộc dòng dõi Họ Huỳnh tại Bình Long- Canh Vinh- Vân Canh-Bình Định, coi như Bà Tổ đường của lớp hậu duệ Tộc Huỳnh chúng ta. Hiện nay Mộ của Bà vẫn còn tồn tại ở Bình Long (gần sông ngang)
Ông Họ Nguyễn di cư từ miền ngoài vào lập nghiệp tại An Hòa gần Cầu Bà Di kết duyên cùng Bà Họ Huỳnh cư ngự tại Bình Long, hai Ông Bà sinh được một số người con và cải theo họ "HUỲNH" (có thể là đi lánh nạn khi thay đổi nhà cầm quyền, nên các con phải cải họ lấy theo họ HUỲNH của Mẹ) trong đó có các người con Trai như sau ( gọi là đời thứ 2)
1. Huỳnh Tường黄墙 => Hiện CHI 1 này cư ngụ Hòa Nghi – Nhơn Hòa - An Nhơn Huỳnh Khay -> Huỳnh Cát, Huỳnh Kèn -> Huỳnh Ngô, Huỳnh Tư -> Huỳnh Tân, Huỳnh Hữu Bạc (ở KomTum) Huỳnh Hữu Chì, Huỳnh Hữu Đồng...
2. Huỳnh Tự黄字 => Hiện CHI 2 này cư ngụ Thanh Minh - Quan Hiển – Vân Canh Huỳnh Hoa -> Huỳnh Nghệ (6 đỏ), Huỳnh Nhự (7 Đen) -> Huỳnh Thúc Ánh, Huỳnh Ngọc Giảng -> Huỳnh Văn Khoa, Huỳnh Văn Ngọc, Huỳnh Long Sơn...
3. Huỳnh Danh 黄名=> Hiện CHI 3 này cư ngụ An Long – Canh Vinh – Vân Canh Huỳnh Kỳ, Huỳnh Lý, Huỳnh Liên -> Huỳnh Cẩn, Huỳnh Cảnh, Quỳnh Quang-> Huỳnh Canh, Huỳnh Văn Minh ...( toàn bộ cuốn Gia Phả là con cháu của Chi Huỳnh Danh).
4. Huỳnh Đường黄唐=> Hiện CHI 4 này cư ngụ An Long – Canh Vinh - Vân Canh Huỳnh Đường -> Huỳnh Liến ->, Huỳnh Mão, Huỳnh Tý, Huỳnh Đạo, Hùyh Đắc Trung, ->Huỳnh Phi Long, Huỳnh Đình Vân -> Huỳnh Văn Ngọc, Huỳnh Văn Ngà, Huỳnh Đình Hổ, Huỳnh Ngọc Lang...
CHI 3 Tộc Huỳnh tại An Long – Canh Vinh – Vân Canh - Bình Định thuộc gia phả này bắt đầu từ Ông Huỳnh Danh kết duyên với Bà Đào Thị Lượt (là trưởng nữ Ông Cả Hằng, thuộc nhánh nhà Ông Phó Hậu, là gia tộc giàu có trong làng), vì vậy con cháu Huỳnh Tộc các đời sau này được hưởng phước hồng ân của Bà để lại.
Bà Đào Thị Lượt hạ sinh cho Tộc Huỳnh được 5 người con thì Bà mất sớm,. Sau này Ông Huỳnh Danh đã tái hôn với người vợ thứ 2 là Bà Trần Thị Nghiệp và hạ sinh thêm 2 người con nữa (gọi là đời thứ 3).
1. Huỳnh Thị Cam 黄氏甘(Bà Cố của Ông Ngọc Đổ, Ông Đào, Ông Văn...)
2. Huỳnh Thị Bưởi黄氏