VÌ SAO PHẢI CÓ GIA PHẢ
Lời Tựa: " Người nào biết xem gia phả họ mình. Người đó tất sinh lòng hiếu đệ '. Chúng ta đều biết rằng " Cây có cội, nước có nguồn " con người phải có tổ tiên, gia phả cũng như nước có nguồn. Con người hiếu hạnh phải biết được công ơn cao dày của Tổ Tiên, Phải hiểu được vì đâu mà có mình. Gia phả là nguồn gốc của mình,xem gia phả đề biết xuất xứ gốc tích của Thủy Tổ, biết các thế hệ tiên tổ, biết quan hệ thân sơ trên dưới của mình. Có thể nói rằng "Gia Phả là Gia Bảo" là một cái gì đó rất thiêng liêng trong lòng những người con người cháu, là " Tâm Đức" là " Tâm Huyết" là khát khao là Mong Mỏi của các bậc Tiên Tổ muốn truyền lại cho đời sau biết được gốc tích của mình, biết được đời cha ông của mình do ai sinh ra, tổ tiên công đức ra sao, biết được năm Sinh năm mất, ngày húy kỵ, mồ mả tiền nhân ở đâu , biết được ông cha mình sống vào thời kỳ nào của lịch sử dân tộc, triều đại nào, học hành thi cử đậu đạt ra sao, chức vụ học vị gì, tước lộc được ban khi còn tại thế và trụy phong khi đã mất. Ai cũng biết rằng GIA PHẢ là LỊCH SỬ tổ tiên nhiều đời truyền lại, là điều cha ông muốn gửi gắm lại cho đời sau. Bất cứ giòng họ nào, bất cứ con người nào trong họ dẫu có tài năng lỗi lạc đến đâu, cá nhân cũng không thể nào viết được Gia Phả mà chỉ có thể "Kế thừa' của đời trước và "Hướng dẫn" cho đời sau.
Đôi câu đối cổ lưu truyền từ trước tới nay treo ở nhà thờ tổ : - Nam thiên từ cổ lưu chi phái ( câu bên trái ) - Đông hải vu kim dụ bản nguyên ( câu bên phải ).nghĩa là:( dưới trời nam, giòng họ ta trước tới nay từ một chi phái mà ra, xã Đông Hải là cái gốc của họ trần ta).
Tổ tiên trước truyền lại cho con cháu rằng: Họ Trần rần ta rất to lớn, Nguồn gốc Họ Trần ta trước sinh ra tại Trấn Hải Dương, cụ ngài Thủy Tổ tên gì, ở làng xã nào, huyện nào của trấn Hải Dương không được tỏ, đến đời trung gian do việc tranh chấp của các triều đại phong kiến cụ ngài đã rời trấn Hải Dương vào vùng đất miền Trong sinh sống khi đó là vùng đất "TRẠI " thôn CỔ BÁI xã ĐÔNG HẢI huyện CHÂN PHÚC Trấn Nghệ An vào thời Hậu Lê. Ngài thấy địa thế ở đây thế sông uốn lượn tựa thế rồng mang "Ấn" quay đầu lại biết là thế đất " Vượng khí " có thể phát phúc cho muôn đời sau và cụ ngài đã chọn vùng đất này định cư ở lại đây sinh sống và sinh nòi đẻ giống ,sản sinh ra giòng họ ta nối tiếp qua các đời truyền lại cho tới ngày nay. Theo truyền ngôn các bậc cao niên trong họ kể lại và khảo tìm lại các bản gia phả , sắc phong còn sót lại thì họ ta có tới 8 vị Quận Công, nhiều người làm các chức vụ trong triều đình nhà Lê- Trịnh và nhà Nguyễn. Họ ta có nhà thờ 3 gian làm bằng gỗ, các đồ tế khí, sắc bằng ấn kiếm đầy đủ, Nhưng do chiến tranh triền miên, trải qua nhiều lần bom đạn , và 2 lần hoả hoạn thiên tai , các đồ tế khí , sắc bằng , ấn kiếm hiện nay còn lại rất ít, mai một đi nhiều, gia phả , sắc phong phần bị cháy, phần thì do bảo quản mai một nên hiện nay tại nhà thờ chỉ còn giữ lại được 1 đạo sắc phong từ thời Hậu Lê triều đại vua Lê Cảnh Hưng và 3 đạo sắc phong từ thời vua Gia Long và Minh Mạng triều Nguyễn, gia phả thì phần trước bị mất ,chỉ còn lại các phần sau chỉ ghi được từ vị SƠ TỔ khảo là Trần Đăng Thìn (1766) trở về sau , còn từ đời sơ tổ Trần Đăng Thìn trở về trước thì không được rõ , trong sắc phong còn ghi quê cụ là " Nghệ An trấn, Đức Quang Phủ, Chân Phúc huyện, Đông Hải xã, Cổ Bái thôn " triều Hậu Lê niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 45( 1784)Vì gia phả bị mất phần trước nên chưa thể chắp nối vói gốc tích tại Hải Dương được.Hiện nay giòng họ và con cháu đang đi tìm kết nối mong tìm ra gốc tích của vị Thủy Tổ họ mình, đây là điều mong mỏi của các vị tiền nhân.
TINH THẦN TỔ TIÊN SỐNG MÃI TRONG LÒNG CON CHÁU
" Nhắc công đức cao dày đời trước
Để bồi thêm tài lực đời sau,
Mong sao con cháu khuyên nhau
Suy sâu nghĩ kỹ : vì đâu có mình? "
Ước vọng của cha ông ta là bồi đắp cho tương lai, mong cho con cháu mở mày mở mặt, hưởng cuộc sống tươi vui rộn rã như cảnh sắc xuân. Theo quy luật tự nhiên "VẠN VẬT HỮU HÌNH TẤT HỮU HOẠI", nhưng lớp này mất đi lớp khác tiếp theo, nếu trên thuận gió hòa thì tinh thần tổ tiên vẫn sống mãi trong con cháu. Việc thờ cúng tổ tiên thuộc truyền thống lễ nghi phong tục của dân tộc ta. Cả nước có giỗ tổ Hùng Vương, từng họ có giỗ tổ họ, từng gia đình không ai bỏ giỗ ông bà cha mẹ. Hình hài mất đi nhưng linh hồn còn tồn tại hay không? các vị gia tiên có nghe lời khấn vái của con cháu mà về hưởng lễ hay không? các cụ ngày trước cũng chỉ giải thích : "sắc sắc không không", " âm dương đồng nhất lý", "tế thần như thần tại".Tự do tín ngưỡng tuỳ theo quan điểm tùng người ,nhưng ai cũng nhất trí là : "Cây có gốc mới thắm cành xanh lá ,nước có nguồn mới biển cả sông sâu ". Xã hội có tính kế thừa, sinh vật có tính di truyền, con người có cội nguồn, luôn hướng tới tương lai. Gia đình là tế bào của xã hội, Gia tộc là khái niệm mở rộng của gia đình. Đạo hiếu là nền tảng của mọi đức tính khác. Tình ruột thịt là tình cảm thiêng liêng, tình cảm tự nhiên của con người ở bấy cứ chế độ xã hội nào .Nếu kết hợp hài hoà tình gia đình gia tộc với tình cảm giai cấp dân tộc, thì càng có lộ cho cánh mạng. Con người ta ai cũng có chức năng đối với xã hội, chức năng đối với gia đình. Những người hoàn thành tốt chức năng đối với xã hội trước hết là những người con hiếu thảo, những người cha, người mẹ trung hậu hiền từ. Làm cha, làm mẹ ai cung muốn con cháu mình sống tiếp đời mình cho xứng đáng "Con hơn cha là nhà có phúc ". Tổ tiên ta đã khuất từ lâu. Nhớ đến công ơn từ đâu mà có mình, nhờ ai minh được như ngày nay, chúng ta thành kính dâng nén hương thơm, tưởng tưởng bóng dáng người xưa trong cõi xa xăm, nhưng tinh thần sống mãi trong sự nghiệp chúng ta, hoà vào máu thịt ta, thôi thúc ta phải sống làm sao cho xứng đáng:
" Đã mang dòng máu thơm thiên cổ
Phải tỏ danh thêm mạch giống nòi "
Huyền tôn phụng soạn:
Trần Anh Tuấn.